|
Kestane ve Çiçek
Ballarının Antioksidan
ve Antimikrobiyal Yönden
Karşılaştırılması:
(Sevgi KOLAYLI, Murat
KÜÇÜK, Esra ULUSOY, Ali
Osman SARIKAYA, Şengül
KARAOĞLU, Celal DURAN)
Karadeniz Teknik
Üniversitesi Fen -
Edebiyat Fakültesi,
Kimya Bölümü TRABZON
Özet
Bu çalışmada üç
farklı bitki florasına
ait balın antioksidan ve antimikrobiyal
aktiviteleri
incelendi.Kestane
balları Zonguldak
bölgesinden (30 adet) ve
çiçek balları (15 adet)
Bayburt yaylasından 2005
yazında direkt olarak
üreticiden toplandı.
Çalışmada antioksidan
aktivite iki değişik
yönteme göre incelendi
ve en yüksek polifenolik
madde içeriğine ve buna
paralel olara
antioksidan aktiviteye
sahip balın kestane balı
olduğu tespit edildi.
 |
Genel Bilgi
Bal, bal arıları (Apis
mellifera) tarafından
çeşitli çiçek, yaprak ve
ağaçlardan toplanan
nektarlardan üretilen
tatlı bir besin
maddesidir. Çok eski
çağlardan günümüze kadar
pek çok derde deva
olduğuna inanılmakla
birlikte yapılan
epidemiyolojik ve
deneysel çalışmalarda
sindirim sistemi
bozukluklarına,
yaralara, kalp-damar
hastalıklarına, solunum
sistemi hastalıklarına
ve yaşlanmaya iyi
geldiği
gösterilmiştir. Ülkemizde
üretilen başlıca bal
çeşitleri: Çam, |
|
kestane,
geven, ıhlamur, pamuk,
ayçiçeği, akasya, yonca,
kavun, karahindiba,
böğürtlen, meşe, ladin, ökaliptus ve muhtelif
çiçek ballarıdır.
Bileşimi, toplandığı
bitki florasına, iklime
ve coğrafi özelliklere
ve arının cinsine bağlı
olarak değişmekle
birlikte % 15-20 su, %
70-75 şeker (%31 glukoz,
% 38 fruktoz, galaktoz,
riboz, arabinoz,
sorbitol), % 1
mineraller ((Na, K, Mg,
Ca, Fe, Cu, Zn, Se, Mn,
I, F) ve %1-2 diğer
organik bileşikler (fenolik
asitler, flavanoller,
vitaminler,
karotenoidler, enzimler
vs.) |
Serbest radikaller bir
veya daha fazla
ortaklanmamış elektron
içeren atom veya
moleküller olarak
tanımlanırlar. Serbest
radikallerin başlıca
oluşma nedenleri başta
enerji metabolizması
gereği oksijenin
kullanımı sırasında
eksik indirgenmesi
sırasında oluşumu ve
bunun yanında çeşitli
çevresel faktörlerin; UV
ışık, radyasyon, sigara,
virüsler, ozon, sanayi
atıkları, otomobil egzoz
gazları, ağır metaller,
kirli su. (Süperoksit
(O2·-), hidrojen
peroksit (H2O2),
hidroksil (OH·-),
peroksil (ROO·-) gibi
oksijen içeren serbest
oksijen radikalleri
(SOR) kararsız yapıda
olup kolayca reaksiyon
verebilen bileşiklerdir.
Bugün radikallerin pek
çok hücrede moleküler
değişimlere ve gen
mutasyonlarına yol
açtığı artık iyi
bilinmekte olup
yaşlanma, hücresel hasar
ve doku yıkımında rol
aldığı kabul
edilmektedir. Antioksidanlar,
düşük konsantrasyonlarda
organik bileşiklerin
serbest radikal
mekanizmalı oksidasyonunu engelleyen
veya önleyen
bileşiklerdir. Doğal
antioksidanların büyük
çoğunluğu bitkisel
kaynaklı olup bunlar
askorbik asit (C
vitamini), α-tokoferol (
E Vit), karatenoidler (A
vit), çeşitli fenolik
yapıya sahip
polifenoller ve
flavonoidler halinde
bitkiler tarafından
sentezlenirler.Yapılan
epidemiolojik
çalışmalarda doğal
ürünler ile beslenen
kimselerin kanser başka
olmak üzere pek çok
kalp-damar
hastalıklarının oluşması
önlediği gibi yaşlanmayı
geciktirdiği
bildirilmektedir.
Son yıllarda biyolojik
sistemlerdeki
antioksidan kapasitenin
ölçümü üzerine yapılan
çalışmalar oldukça
gelişmiş olup bu
tekniklerin serbest
radikal temizleme (scavenging),
hidrojen verici, singlet
oksijen söndürücü, metal
iyonu bağlama esasına
dayanan tekniklerdir.
Balın antioksidan
kapasitesinin ölçümünde
iki farklı yöntem
kullanıldı;Toplam
polifenol içeriği, Demir
(III) indirgeme/
antioksidan güç diye
adlandırılan (FRAP)
metodu. Balın
antimikrobiyal
aktivitesi tayininde ise
10 ayrı bakteri üzerinde
agar kuyucuk yöntemi
kullanılarak aktivite
bakıldı.
BULGULAR ve TARTIŞMA
Kestane ve Bayburt
yaylasından toplanan
çiçek ballarının
antioksidan ve
antimikrobiyal
aktiviteleri incelendi.
Kestane ballarının hem
antioksidan hem de
antimikrobiyal yönden
yayla çiçek ballarından
daha yüksek aktivite
gösterdiği tespit
edildi.Ayrıca yapılan
çalışmalarımızda balın
rengi ile toplam fenolik
madde miktarları
arasında pozitif bir
ilişki olduğu tespit
edildi. Kestane balları
diğer çalışılan
ballardan renk olarak
Oldukça koyu renkte
idi.Rengin koyuluğu
içerdiği polifenollerden
ileri geliyor
olabilir. Nitekim yapılan
literatür çalışmalarında
benzer sonuçlara
rastlanıldı.
SONUÇLAR
Çok zengin bitki
florasına sahip
ülkemizde değişik türde
ballar üretilmektedir.
Bu ballardan tek floralı
bal olarak üretilen
kestane balları
antioksidan çalışılan
çiçek ballarına göre
antioksidan yönden
oldukça zengin içeriğe
sahip olduğu bulundu.
Ayrıca antimikrobiyal
aktivite cinsinden balın
özelikle de kestane
balının bakteri öldürücü
etkisi olduğu da yine
tespit edildi. Çalışılan
10 farklı bakteri
türleri arasında
Helicobacter pylori (Hp)
karşı etkili oldukları
tespit edildi. Bu
bakteri midede gastrit
ve reflu oluşumuna neden
olan bir bakteri
olduğundan kestane balı
tüketimi ile mide
ülserlerinin oluşumu
engellenebilecektir. |
